7- جن ما را مى بینند ولى ما آنها را نمى بینیم . درباره بر حذر داشتن انسانها از شیطان و اتباع او خداوند مى فرماید: (( انه یریکم هو و قبیله من حیث لاترونهم )) (229)؛ یعنى : او و همجنسانش شما را مى بینند از جایى که شما آنها را نمى بینید).

8- آنها به رسول خدا - صلى الله علیه و آله - و به کتاب او ایمان آوردند چنانکه مى فرماید: (( قل اوحى الى انه استمع نفر من الجن فقالوا: انا سمعنا قرانا عجبا یهدى الى الرشد فآمنا به ولن نشرک بربنا احدا )) (230) یعنى : (اى رسول ما! بگو مرا وحى رسیده که گروهى از جنیان آیات روشن قرآن را (هنگام قرائت من ) استماع کرده اند و پس از شنیدن ، گفته اند که ما از قرآن ، آیات عجیبى مى شنویم . این قرآن خلق را به راه خیر و صلاح هدایت مى کند. بدین سبب ما بدان ایمان آورده و دیگر هرگز به خداى خود مشرک نخواهیم شد). (( و اذ صرفنا الیک نفرا من الجن یستمعون القران فلما حضروه قالوا انصتوا فلما قضى ولوا الى قومهم منذرین قالوا یا قومنا انا سمعنا کتابا انزل من بعد موسى مصدقا لما بین یدیه یهدى الى الحق و الى طریق مستقیم یا قومنا اجیبوا داعى الله و امنوا به یغفرلکم من ذنوبکم و یجرکم من عذاب الیم )) (231) یعنى : (اى رسول ما یاد آور وقتى را که ما تنى چند از جنیان را متوجه تو گرانیدیم تا استماع آیات قرآن کنند. چون نزد رسول رسیدند با هم گفتند گوش فرا دهید (تا آیات خدا را بشنوید) چون قرائت ، تمام شد ایمان آوردند و به سوى قومشان براى تبلیغ و هدایت باز گردیدند. گفتند: اى طایفه ما! ما آیات کتابى را شنیدیم که پس از موسى نازل شده بود. در حالى که کتب آسمانى تورات و انجیل را که در مقابل او بود، براستى تصدیق مى کرد. و خلق را به سوى حق و طریق راست هدایت مى فرمود. اى طایفه ما! شما هم (مانند ما) دعوت خدا را اجابت کنید و به او ایمان آرید تا از گناهان شما درگذرد و شما را از عذاب دردناک (قیامت ) نگاه دارد) از آیات شریفه فوق ، کاملا روشن مى شود که آنها ایمان آورده و قوم خود را نیز به ایمان دعوت کرده اند. و از (کتابا انزل من بعد موسى ) به نظر مى آید که آنها یهودى بوده اند و گرنه مى گفتند: (من بعد عیسى ). و در کافى (232) بابى منعقد است تحت عنوان (جن به محضر امامان - علیهم السلام - مى آیند و مسائل دینى خود را مى پرسند) و در آن باب ، هفت حدیث نقل شده است .

9- مساءله تناسل و تکثیر جن ، بسیار پیچیده و نامعلوم است . در چند آیه درباره حوریان بهشتى آمده است : (( لم یطمثهن انس قبلهم و لا جان )) (233)؛ (در آن بهشتها زنان زیباى با حیایى هستند که جز به شوهران خود ننگرند) و دست هیچ کس پیش از آنها نه از انس و نه از جن ، بدان زنان نرسیده است ) و نیز درباره شیطان آمده است : (( کان من الجن ففسق عن امر ربه افتتخذونه و ذریته اولیاء من دونى ...)) (234)و این آیه شریفه صریح است در اینکه شیطان از جنس جن بوده و ذریه و فرزندانى نیز داشته است . از آیه (( لم یطمثهن )) مى شود حدس زد که تکثیر جن به واسطه مقاربت باشد. و شاید گفته شود که (انس و لا جن ) در جاى (احد) است ؛ یعنى : (( لم یطمثهن احد)) و منظور از (و ذریته ) همجنسان شیطان باشد. در مجمع البیان در ذیل آیه فوق از زجاج نقل شده که گفته است : جن مانند انس ، مقاربت و نزدیکى دارد. و الله العالم .

10- قرآن مجید صریح است در اینکه جن مانند انس کار مى کند و اعمالى انجام مى دهد. و باز در قرآن کریم آمده است که : سلیمان علیه السلام - به جن تسلط داشته و جن براى او کار مى کرده است و کاخها، تمثالها و کاسه هایى به بزرگى حوض و دیگهاى بزرگ مى ساخته اند: (( و من الجن من یعمل بین یدیه باذن ربه ... یعلمون له ما یشاء من محاریب و تماثیل و جفان کالجواب و قدور راسیات اعملوا ال داود شکرا )) (235) یعنى : (و برخى از دیوان به اذن پروردگار در حضورش به خدمت پرداخته اند... آن دیوان براى او هر چه مى خواست از کاخ و عمارات و معابد عالى و ظروف بزرگ مانند حوضها و نقوش و مثالها و دیگهاى عظیم که بر زمین کار گذاشته بودى ، همه را مى ساختند. اینک اى آل داوود! شکر و ستایش خدا بجاى آرید)و در سوره انبیاء آمده است که شیاطین براى حضرت سلیمان غواصى مى کردند و کارهاى دیگرى نیز انجام مى دادند (( و من الشیاطین من یغوصون له و یعملون عملا دون ذلک و کنا لهم حافظین )) (236) یعنى : (و نیز برخى از دیوان را مسخر سلیمان کردیم که به دریا غواصى کنند (و براى او لؤ لؤ و مرجان و دیگر جواهرات بیاورند) و یا به کار دیگر او بپردازند و ما نگهبان دیوان براى حفظ ملک سلیمان بودیم )و در سوره ص آمده است که جن براى حضرت سلیمان بنایى و غواصى مى کردند و گروهى نیز در زنجیر و حبس بودند: (( فسخرنا له الریح تجرى بامره رخاء حیث اصاب و الشیاطین کل بناء و غواص و اخرین مقربین فى الاصفاد )) (237) یعنى : (ما هم باد را مسخر فرمان او کردیم تا به امرش هر جا بخواهد به آرامى روان شود. و دیوان و شیاطین را هم که بناهاى عالى مى ساختند و از دریا جواهر گرانبها مى آوردند نیز مسخر او کردیم . و دیگران از شیاطین را ( که در پى اخلال مردم بودند) به دست او در غل و زنجیر کشیدیم )و در سوره نمل ، لشگرکشى حضرت سلیمان به مملکت (سباء) نقل شده است و در آنجا آمده که : عده اى از جن جزء لشکریان سلیمان بودند و عفریتى از آنها به سلیمان گفت من تخت بلقیس را پیش از آنکه از اینجا برخیزى پیش تو مى آورم (( و حشر لسلیمان جنوده من الجن و الانس و الطیر فهم یوزعون ... قال عفریت من الجن انا اتیک به قبل ان تقوم من مقامک )) (238) یعنى : (و سپاهیان سلیمان از گروه جن و انس و مرغان ، تحت فرمان رؤ ساى خود، در رکابش حاضر آمدند... از آن میان عفریت جن گفت : من چنان برآوردن تخت او قادر و امینم که پیش از آنکه تو از جایگاه (قضاوت ) خود برخیزى ، آن را به حضور آورم ) در تبیین این آیات ، ناچاریم که بگوییم : آنها مجسم و ممثل شده و کار مى کرده اند. و نیز در زندان ماندن آنها نیز همین گونه بوده است . و الا اگر آنها در حال و شکل واقعى خودشان بوده اند چگونه مى شود اینها را توجیه نمود، مگر اینکه ثابت شود که مردم چیزى نمى دیدند ولى این را مى دیدند که اشیاء جابجا مى شود و از آن مى فهمیدند که جن آن کار را مى کند. و هیچ کسى نیست که جن مانند فرشته مى تواند ممثل و مجسم شود. و در تعریف جن گفته اند: (( یتشکل باشکال مختلفة حتى الکلب و الخنزیر))

11- در سوره جن آمده است : (( و انه کان رجال من الانس ‍ یعوذون برجال من الجن )) (239) یعنى (مردانى از انس به مردانى از جن پناه مى بردند) از لفظ (برجال من الجن ) مى توان فهمید که آنها زنان و مردانى دارند. والله العالم .

12- قرآن مجید مى فرماید: یک وقت جن از رفتن به آسمان ممنوع شده اند. و به جاهائى که قبلا مى رفتند، نمى توانسته اند بروند. در سوره جن از قول خودشان چنین نقل شده است(( و انا لمسنا السماء فوجدناها ملئت حرسا شدیدا و شهبا و انا کنا نقعد منها مقاعد للسمع فمن یستمع الان یجدله شهابا رصدا و انا لا ندرى اشرار ید بمن فى الارض ام اراد بهم ربهم رشدا )) (240) یعنى : (ما آسمان را لمس کردیم ، دیدیم که با نگهبانان قوى و شهابا پر شده است . و ما در محلهاى نشستن از آسمان براى استراق سمع مى نشستیم . الآن هر که گوش بدهد مى بیند که شهابى در کمین اوست . نمى دانیم آیا شرى براى اهل زمین اراده شده و یا خدایشان براى آنها هدایت و کمالى اراده فرموده است (و این ممنوع بودن علامت کدام یکى است ؟) )آیات شریفه از لحاظ مصداق خارجى ، بسیار متشابه و ذواحتمالات است . ولى صریح است که در این ممنوعیتى براى آنها پیش آمده و نتوانسته اند مانند سابق ، بالا بروند. در روایات اهل بیت علیهم السلام - آمده که این جریان در موقع ولادت حضرت رسول الله - صلى الله علیه و آله - بوده است . و از اهل سنت آن را در هنگام بعثت آن حضرت ، گفته اند. در مجمع البیان ذیل آیه هجده از سوره حجر، از ابن عباس و در سوره جن از بلخى نقل شده است . در تفسیر صافى از حضرت صادق - صلوات الله علیه - نقل شده است که : این ممنوعیت براى آن بود که در زمین چیزى مانند وحى ، از خبر آسمان نباشد و آنچه از جانب خدا آمده ملتبس نگردد(( عن الصادق علیه السلام ... قال :... و انما منعت لئلا یقع فى الارض سبب یشا کل الوحى من خبر السماء و یلبس على اهل الارض ... )) یعنى : (اگر آنها باز به آنجاها راه داشتند، چیزهاى راست و درستى به زمین مى آوردند و آن را به اولیاى خود مى گفتند و (این هنگام آن چیز) آمیخته با وحى مى شد و بر اهل زمین مشتبه مى گردید)و لذا خداوند متعال در جاى دیگر مى فرماید: (( لایسمعون الى الملاء الاعلى و یقذفون من کل جانب دحورا و لهم غذاب واصب )) (241) یعنى : (شیاطین هیچ از وحى و سخنان فرشتگان عالم بالا را نشنوند و از هر طرف به قهر، رانده شوند. هم به قهر برانندشان و هم به عذاب دائم قیامت گرفتار شوند) و در سوره شعراء - شاید صریحتر از جاهاى دیگر - آمده است که : (( و ما تنزلت به الشیاطین و ما ینبغى لهم و ما یستطیعون انهم عن السمع لمعزولون )) (242) که مى گوید آنها از شنیدن (ملاء اعلى ) منع شده اند. و در اینجا اهمیت روایت امام صادق - علیه السلام کاملا معلوم مى شود. براى تکمیل مطلب ، رجوع شود به قاموس قرآن در بحث پیرامون (جن ).

نام کتاب : نگاهى به قرآن(فصل جن در قرآن)

مؤ لف : حجة الاسلام و المسلمین حاج سید على اکبر قرشى

217- سوره رحمن ، آیه 31.
218- سوره حجر، آیه 27.
219- سوره الرحمن ، آیه 14 - 15.
220- سوره ذاریات ، آیه 56.
221- سوره انعام ، آیه 130.
222- سوره اعراف ، آیه 179.
223- سوره هود، آیه 119.
224- سوره سجده ، آیه 13.
225- سوره جن ، آیه 13 - 15.
226- سوره فصلت ، آیه 25.
227- سوره احقاف ، آیه 18.
228- سوره اعراف ، آیه 38.
229- سوره اعراف ، آیه 27.
230- سوره جن ، آیه 1 - 2.
231- سوره احقاف ، آیه 29 - 31.
232- کافى ، ج 2، ص 394 (طبع آخوندى ).
233- سوره الرحمن ، آیه 56 و 74.
234- سوره کهف ، آیه 50.
235- سوره سباء، آیه 12 - 13.
236- سوره انبیاء، آیه 82.
237- سوره ص ، آیه 36 - 38.
238- سوره نمل ، آیه 17 و 39.
239- سوره جن ، آیه 6.
240- سوره جن ، آیه 8 - 10.
241- سوره صافات ، آیه 8 - 9.
242- سوره شعرا، آیه 210 -2

در مجموع می توان گفت جنیان :
A- قبل از انسان‌ها بر روی زمین خلق شده بودند
B - موجوداتی هستند ناپیدا که از شعله آتش آفریده شده اند
C - دارای تکلیف و مسئولیت هستند
D - دارای ادراک و تشخیص حق از باطل و استدلال می باشند
E - قدرت نفوذ در آسمان ها و استراق سمع را داشته‌اند ولی از دسترسی به آن مکان منع شدند
F - همانند آدمیان دارای حشر و نشر و معاد می باشند
J - عده ای از آنان مؤمن و گروهی کافر می باشند
H - مانند انسان ها در میان آنها نیز جن‌هایی یافت می‌شوند که از قدرت زیادی برخوردارند می باشند
I - قدرت انجام بعضی از کارهای انسان را دارا می باشند

منبع:
تفسیر نمونه‌ جلد 25،‌ صفحه 154 و 155